If you can't read,

මෙතනට ආපු අය,

මා පසුපස නිතරම (Followers)

මාව එකතු වෙන්නේ (syndication)

මගේ අනෙක් අඩවි (My other blogs)

ලේ දන් දීම (Blood Donation)

ලියුවේ Unknown June 14, 2010 10 comments

රුධිර පාරවිලයනය ජීවිත බේරන අතරම රෝගීන්ගේ සෞඛ්‍ය තත්වය වැඩි කරයි. අවාසනාවකට අනතුරක් නැති රුධිරය නිසි වේලාවට ලබා ගැනීමේ පහසුකම්, ලේ අවශ්‍ය ලොව පුරා මිලියනයක පමණ ජනතාවකට අහිමි වී ඇත.

ඔබ දැනසිටියාද?

  • අවුරුද්දකට ශ්‍රී ලංකාවේ රුධිර පාරවිලයනයක් අවශ්‍ය පිරිස ලක්ෂ දෙකකට අධිකයි.
  • දිනකට රුධිරය ලීටර් දාහකට අධික ප්‍රමාණයක් රෝගීන්ට පාරවිලයනය කරනු ලැබේ.
  • සෑම තත්පර 30කටම වරක් ලංකාවේ කොහේ හෝ කෙනෙකුට රුධිර පාරවිලයනයක අවශ්‍යතාවක් ඇතිවේ.
  • ජනතාවගෙන් 30% පමණ කොටසක් ලේ දන්දීමට අවශ්‍ය අවම සුදුසුකම් ඇතත් වාරිශිකව ලේ දන් දෙන්නේ 2%කටත් වඩා අඩු කොටසකි.
  • රෝහලක ඇතුල්වන රෝගීන් හත් දෙනෙකුගෙන් එක් අයෙකුට ලේ දීමට අවශ්‍ය වනු ඇත.
makelessnoise (Flikr)

  • ලේ පයින්ට් එකක් පාවිච්චියෙන් ජීවිත 3ක් දක්වා බේරා ගත හැක.
  • අවුරුදු 18ට වැඩි 60ට අඩු නිරෝගී වැඩිහිටියෙකුට, හිමෝග්ලොබින්(Haemoglobin) 12 g/dLකට වැඩි නම් සෑම මාස හතරකටම වරක් ලේ පයින්ට් එකක් දක්වා පරිත්‍යාග කල හැක.
    ප්‍රධාන රුධිර වර්ග/ගණ හතරකි. (A, B, AB, O) ඒවා තවදුරටත් positive හෝ negative ලෙස Rh සාධකය (Rh factor) අනූව බෙදේ. 
  • රතු රුධිරාණු සඳහා AB යනු සර්වප්‍රතිග්‍රාහකයෙකි; O negative යනු සර්වදායකයෙකි.
  • පළමුව මෙසේ රුධිර වර්ග හතරක් ඇති බව හඳුනා ගන්නා ලද්දේ 1901දී වෛද්‍ය කාර්ල් ලෑන්ඩ්ස්ටයිනර් (Dr. Karl Landsteiner) විසිනි.
  • එක් රුධිර ඒකකයක් එහි සංඝඨක (රතු රුධිරාණු, පට්ටිකා, රුධිර ප්ලාස්මාව, රුධිර ක්‍රයෝප්‍රෙසිපිටේට්) අනූව බෙදා වෙන් කර පාවිච්චිකල හැක.
  • රතු රුධිරාණු ශරීර අවයව හා පටක වෙත ඔක්සිජන් ගෙන යයි. ඒවා රුධිර ස්ංසරණ පද්ධතිය තුල දින 120ක් පමණ ජීවත් වේ.
  • පට්ටිකා ලේ කැටි ගැසීමට උදව් කරයි.
  • රුධිර ප්ලාස්මාව යනු ජලය (90%), ප්‍රොටීන හා ළවණ අඩංගු ලා කහ පැහැති මිශ්‍රණයකි. එය මුලු රුධිර ප්‍රමාණයෙන් 55%ක කොටසකි.
  • නීරෝගී ඇට මිදුලු නොනවත්වා දිගටම රතු රුධිරාණු, ප්ලාස්මාව හා පට්ටිකා සාදයි.
  • සමහරක් සුදු රුධිරාණු වර්ග, රුධිර වාහිනියේ බිත්ති දිගේ ලිස්සා ගොස් බැක්ටීරියාවන් සොයා භක්ෂණය මගින් විනාශ කරයි.
  • ආසාධනයන්ට විරුද්ධව සටන් කිරීමේදී සුදු රුධිරාණු පෙරමුණ ගනී.
    මුදල් ලබා දීමේ පොරොන්දු මත දෙන ලේ කිසිවිටක පාරවිලයනය සඳහා බාරගනු නොලැබේ.
montuno (Flickr)
  • දැන් අවශ්‍ය ලේ සංඝටකය පමණක් උකහා ගෙන අනික් ලේ නැවත දායකයා වෙතම ලැබෙන ඒපෙරසිස් (Apheresis) නම් වූ විශේෂිත ක්‍රමයක් ඇත. 
  • දායක කරන ලද රතු රුධිරාණු සම්මත තත්ව යටතේ දින හතළිස් දෙකක් ගබඩා කොට තබා ගත හැක.
  • රුධිර පට්ටිකා දින පහක් පමණ සම්මත තත්ව යටතේ පවත්වා ගත හැක.
  • අධිශීත කල රුධිර ප්ලාස්මාව වසරක් පමණ පවත්වා ගත හැක.
    සාමාන්‍ය රුධිර පාරවිලයනයක (Blood Transfusion) ප්‍රමාණය පයින්ට් 2-3 අතර වේ.
  • පිළිකා සඳහා ප්‍රතිකාර ලබන ළමයින්, අඩු වයසින් උපන් ළමයින්, හදවත් සැත්කම් වලට ලක්වන ළමයින්ට රුධිරය මෙන්ම පට්ටිකාද ඒ ඒ අදාල රුධිර වර්ගයෙන් අවශ්‍ය වේ.
  • රක්ත හීනතාවයෙන් පෙළෙන රෝගීන්ට රුධිර සෛල ප්‍රමාණය වැඩි කිරීමට රුධිර පාරවිලයනය යොදා ගත හැක.
  • තැලසීමියාව නම් ප්‍රවේණික රෝගය ලංකාවේ පුද්ගලයින් 2000කට පමණ ඇති අතර ඔවුන්ට මාස්පතා රුධිර පාරවිලයනයන් අවශ්‍ය වේ.
  • ලබා ගත් රුධිරය රෝගියෙකුට ලබාදීමට පෙර පරීක්ෂණ ගණනාවක් මගින් එම රුධිරය හානිකර නැති බව තහවුරු කරනු ලැබේ.
  • ලේ දන් දී නැති අයගෙන් 17% පවසන්නේ ඒ ගැන කිසිවිටකත් නොසිතූ බවත්, නොදැන සිටි බවත් ය. 15% ලේ දන් දීමට තමාට විවේකයක් නැති බව පවසයි.
  • ලේ දන් දෙන අය ඊට පෙළබීමට ප්‍රධානතම හේතුව ලෙස දක්වන්නේ, අනුන්ට උදව් කිරීමට ඇති කැමැත්තයි.
  • ලේ බැංකු බොහෝ විට O හා B ලේ වර්ග වල හිඟතාවයෙන් පෙළෙයි.
  • දුර්ලභම ලේ වර්ගය වන්නේ රෝගියෙකුට අව්ශ්‍ය විට බැංකුවේ නැති ලේ වර්ගයයි.
  • මිනිස් රුධිරය සඳහා වෙනත් කිසිදු ආදේශකයක් නොමැත.
  • ලේ දන් දෙන සෑම කෙනෙක්ම අවම වශයෙන් අවුරුද්දකට වාර තුනක් ලේ ලබා දුනහොත් බැංකුවල ලේ හිඟයන් දුර්ලභ සිද්ධි බවට පත් වනු නොඅනුමානයි. (දැනට සාමන්‍යය වාර දෙකයී
  • ලාංකීයයන් තවත් සියයට එකකින් ලේ දන් දෙන ප්‍රමාණය වැඩි කලොත්, ලේ හිඟයන් අතීත බියකරු සිහිනයන් පමණක් වනු ඇත.
    වයස අවුරුදු 18 සිට වයස 60 වනතෙක් සෑම මාස හතරකටම වරක් ලේ දන් දුන්නොත් ඔබ ජීවිත කාලයේදී ගැලුම් 15.75 ලේ පරිත්‍යාග කොට තිබේ.
Charles Haymond (Wikimedia)
  • රුධිර පරිත්‍යාග ක්‍රියාවලිය සැකෙවින්,
    අතීත වෛද්‍ය තොරතුරු විමර්ෂණය
    කෙටි සිරුර පරීක්ෂාව
    රුධිර දායාදය
    විවේකය හා සුලු ආහාරයක් ගැනීම. 
  • ලේ දායක කිරීමට පමණක් ගත වන්නේ විනාඩි 15කටත් අඩු වේලාවකි. ඔබ පැමිණි වේලාවේ සිට ලේ දී පිට වනතුරු පැයක් පමණ ගත වේ.
  • ලේ පරිත්‍යාගයකින් පසුව පිටවූ දියර පැය කීපයක් ඇතුලත රුධිර සංසරණ පද්ධතියට එකතු වේ. රතු රුධිරාණු සති හතරක් ඇතුලත පෙර මට්ටමට පැමිණේ. පරිත්‍යාගයේදී වැය වූ යකඩ නැවත අවශෝෂණයට සති අටක් පමණ ගතවේ.
  • ලේ පරිත්‍යාගයෙන් ඒඩ්ස් හෝ වෙනත් බෝවන රෝග වැළඳීමේ කිසිදු හැකියාවක් නැත.
  • මිනිසෙකුගේ සිරුර තුල සාමාන්‍ය්යෙන් ලේ පයින්ට් 10 ක් පමණ ඇත.
  • සිරුරේ බරින් 7% පමණ ලේ නිසායි.
  • අලුත උපන් දරුවෙකුගේ සිරුර තුල ලේ කෝප්පයක් පමණ සුලු ප්‍රමාණයක් ඇත.
  • ලේ පරිත්‍යාගයෙන් ඔබේ ශරීර ශක්තියට හෝ ජවයට කිසිදු හානියක් නොවේ.
  • ලේ පරිත්‍යාග කිරීමේ කඳවුරක් සංවිධානයට ඕනෑම අයෙකුට හෝ සංවිධානයකට ඍජුවම ජාතික ලේ පාරවිලයන සේවය සමග ස්ම්බන්ධ විය හැක.
  • මෙසේ සමාගම්, පාසැල්, පල්ලි/පන්සල් මගින් සාර්ඨකව සංවිධානය කරනු ලබන ලේ දන් දීමේ කඳවුරු මගින් ජාතික ලේ අවශ්‍යතාවයෙන් අඩකටත් වඩා සපිරේ.
  • ලේ පරිත්‍යාග කරන්නවුන් එය ස්ව කැමැත්තෙන්ම කරනු ලබයි.
  • ඔබත් හැකිනම් ඔබේ ජීවිතයෙන් පැයක් ලේ දන්දීමට ලබා දී තවත් ජීවිත තුනක් බේරා ගන්න!


ඔබට ලේ පරිත්‍යාග කිරීමට හැකි ක්‍රම -
1) ලේ ලබා ගැනීමේ පහසුකම් ඇති ජාතික ලේ බැංකුවකට හෝ ඒවායේ ශාඛාවකට ගොස් පරිත්‍යාග කිරීමෙන්
2) වසර පුරා රට පුරා සංවිධානය කරන ලේ දන් දීමේ කඳවුරු වලට සහභාගී වීමෙන්
3) Dialog දුරකථනයක් ඇත්නම් Blood සටහන් කොට 7777ට කෙටි පණිවිඩයක් (SMS) යැවීමෙන්


ජූනි 14වනදාට යෙදෙන ලෝක ලේ දන්දීමේ දිනය නිමිත්තෙන් මගේ පරිත්‍යාගයයි.
ආශ්‍රය,
National Blood Transfusion Service, Sri Lanka 
WHO - World Blood Donor Day 2010

විශ්වාස නැද්ද? රැඳී සිට, වතුරට කරන්නට පුලුවන් විජ්ජා 7ක් ඉගෙන ගන්න.


වතුර කෙට්ටු වීමට බෙහෙතකි.

(Laureen Middley/Iconica)
ඔබත් බර අඩුකිරීමට උත්සාහ කරනවාද? ශරීරයේ පරිවෘත්තීය ක්‍රියාකාරීත්වය වැඩි කර, වතුර ඊට උදව් වේවි. ඒ වගේම වතුර නිසා බඩ පිරී නිතරම ඇතිවන බඩගින්න නැති වේවි. ශක්තිජනක වෙනත් බීම වෙනුවට වතුර ආදේශ කර සිරුරට එකතු වන කැලරි ප්‍රමාණය අඩු කරගන්න. ඒ වාගේම කෑම වේලකට පෙර වතුර වීදුරුවක් ගත්තොත් බඩ ඉක්මනින් පිරී ගන්නා ආහාර ප්‍රමාණය අඩු වේවි.
වතුර වැඩිපුර ගත් විට පරිවෘත්තීය පද්ධතියද වැඩියෙන් ක්‍රියාත්මක වෙයි. විශේෂයෙන්ම බිවූ වතුර සීතල නම් වතුර ප්‍රශස්ත මට්ටමට රත් කර ගැනීමට තවත් කැලරි ටිකක් වැඩියෙන් දහනය කිරීමට සිදුවේ.

වතුර ඔබේ ජවශක්තිය වැඩි කරයි.
(Veronique Beranger/Self-Photos)
ඔබ ඈලි, මෑලි දුබල ගතියකින් පෙලෙන්නේ නම්, ගන්න වතුර වීදුරුවක්. එය හොඳම ශක්තිජනක පානයකි. විජලනයයි ඔබ බොහෝ ලෙස තෙහෙට්ටු බව දැනීමට හේතුව.
ලේ මගින් ඔක්සිජන් මෙන්ම අනික් අත්‍යාවශ්‍ය පෝෂක ද්‍රව්‍ය ප්‍රවාහනයට වතුර උදව් කරයි.
ඔබ අවශ්‍ය තරම් වතුර ගන්නේ නම් හදවතටත් එතරම් වෙහෙසකින් තොරව ක්‍රියා කර සිරුර පුරා ලේ විහිදුවා හැරිය හැක.


මානසික ආතතිය අඩු කිරීමට - වතුර
මිනිස් මොළය 85%ක කොටසක් ජලය යි. ඔබ විජලනයෙන් පසු වන විට සිරුරත්, මනසත් ආතතියට ලක්වී පවතී.
ඔබට තිබහක් දැනෙනවිටදී ඇත්තටම ඔබ සුලු වශයෙන් විජලන තත්වයක පසුවෙයි.
එනිසා ආතතිය අඩු කිරීමට මේසය මත වතුර වීදුරුවක් තියා ගෙන උගුරු කිහිපයක් නිතරම බොන්න.


(Patrick Giardino/Image Bank)
නියම මාංශ පේශි වර්ධනයට ජලය අත්‍යාවශ්‍යයි
වතුර බීම පේශි කෙණ්ඩා පෙරළීම වලක්වන අතරම හන්දි ස්නේහන ස්‍රාවය මගින් හොඳින් ලිස්සා යෑමට සලස්වයි.
වතුර බී යහපත් සජලන තත්වයකින් සිටින විට ඔබට වඩාත් දිගු වේලාවක් හොඳින් වෙහෙසී ව්‍යායාම කිරීමට හැකි වෙයි.



(John Shotwell/Stone)
ජලය සම පෝෂණය කරයි.
හමේ රැළි වැටීම වඩාත් වැඩියෙන් විජලනය වූ අවස්ථා වලදී පෙනේ.
වතුර බොන විට සජලනය වූ සමේ සෛල, මහත් වී ඔබේ මුහුණට වඩාත් තරුණ පෙනුමක් ලබාදෙයි. ස්වභාව ධර්මයා විසින් නිපදවන ලද හොඳම සම රැක ගැනීමේ ආලේපනය ජලයයි.
ඒ වගේම සමේ ඇති අපවිත්‍රතාවන් ඉවත් කර, සමේ රුධිර පරිවහනය වැඩිකර මුහුණට පිරිසිඳු, පැහැපත්, දීප්තිමත් බවක් ලබා දෙයි.


වතුර බොන්න, මල බද්ධයෙන් වලකින්න.
තන්තු සහිත ආහාර අනුභවය හැරුණු විට මල බද්ධය වැලක්වීමට එලෙසම වැදගත් වන්නේ වතුර වැඩිපුර බීමයි. වතුර ආහාරවල බහිස්‍රාවීය අතුරුඵල දියකර ආහාර මාර්ගය දිගේ පහසුවෙන් යෑමට සලස්වයි.
විජලන අවස්ථාවකදී සිරුර සියලු වතුර අවශෝෂණය කර, මහා අන්ත්‍රය වියළී මල බැහැර කිරීම අපහසු කරයි.

(Ethan Welty/Aurora)
වතුර මුත්‍රා ගල් අඩු කරයි.
ප්‍රමාණවත්ව ජලය පානය නොකිරීම නිසා, ළමයින්ට පවා වේදනාකාරී මුත්‍රා ගල් ඇති වීමේ ප්‍රවණතාවය වැඩි වෙමින් පවතී.
මුත්‍ර ගල් සෑදීමට හේතුවන මුත්‍ර වල ඇති ඛණිජ හා ළවණ ද්‍රව්‍ය, වතුර මගින් තනුක කරනු ලැබේ.
මුත්‍ර ගල් තනුක මුත්‍ර වල සෑදීමට ඉඩ නැති නිසා, වතුර බීමෙන් මුත්‍ර ගල් අඩුකරගන්න.



ඔබ ප්‍රමාණවත් තරම් වතුර බොනවාද?
(Charly Franklin/Taxi)
සාමාන්‍යයෙන් දවසකට වතුර වීදුරු 8ක් පමණ බීමට සුදුසු බව පෝෂණවේදීන්ගේ පොදු මතයයි.
ඔබ ව්‍යායාම කරනවා නම් හෝ දැඩි දහඩියට ලක්වන්නේනම් මීට වැඩි වතුර ප්‍රමාණයක් අවශ්‍ය වනු ඇත. ඔබ වෙනත් බීම නිතර පානය කරන්නේ නම් වතුර අඩු ප්‍රමාණයක් ඇතිවේ.



ඔබ බීමට ගන්නේ මොන ආකාරයෙන් ලැබෙන ජලයද?
What type of water do you usually drink?)



මීට දින කීප‍යකට උඩදී පුවත්පතක ගැබ් ගෙල පිළිකා සඳහා එන්නත ලංකාවටත් හඳුන්වාදීම සිදු කල බව දක්නට ලැබුණි. මෙය තවමත් රජයේ ප්‍රතිශක්තීකරණ එන්නත් වැඩසටහනට ඇතුල් කිරීමට පවා සිතා නැති වුවත්, ඒ පිළිබඳ ලිපියක් ලිවීමට සිතුවේ එහි ඇති වැදගත්කම නිසාමයි. 

මොනවද මේ ගැබ් ගෙල පිළිකා (Cervical Cancer)?
ගැබ් ගෙල පිහිටීම (පින්තූරය මෙතනින්)
ගැබ් ගෙල පිළිකා හටගන්නේ ගැබ් ගෙල (ගර්භාෂය/Uterus හා යෝනි මාර්ගය/Vagina යා කරන නාලය ) ඇතිරුණු සෛල වලිනි. මෙය අතිකරන වෛරසය (Human Papilloma Virus - HPV) ලිංගික ප්‍රදේශයන්හි ඉන්නන්ද (Warts) ඇතිකරන සුලභ ලිංගිකව බෝවන රෝග කාරකයකි.

ඉක්මනට ගමනක් බිමනක් යන්න අපි කවුරුත් ආසයි. වාහනයක යන විට ඉදිරිය, අනික් මං තීරු, වට පිට බලමින්, ඉඩක් සොයමින්, නොඉවසිලිමත් වන්නේ මේ නිසායි. තමන් වාහනයක් පදවගෙන යනව නම් මේ සිතිවිල්ල තවත් ප්‍රභලව මතුවෙනවා, වාහනය වේගයෙන් පදවන්න පටන් ගන්නවා. අද මග තොටේ සිදු වන බොහෝ අනතුරු සිදු වන්නේ මේ නිසායි.

පයින් ගමන් කරන්නන්ද මේවාට සෑහෙන පමණකට වග කිව යුතුයි. එමෙන්ම පයින් යන අයට සුදුසු පදික වේදිකාවක් නැති වීමට බලධාරීන් වග කිව යුතුයි. නමුත් වාහන වැරදි ලෙස පැදවීම නිසා සිදු වන අනතුරු සංඛ්‍යාව අධිකයි. 


මෙලෙස වේගයෙන් යන විට වාහන අතර මහා ධාවන තරඟ මඟ තොටදී ඇතිවන අවස්ථා ඔබ ඔනෑ තරම් දැක ඇති. ඒ අරුත් සුන් තරඟ වල අවසානය මාර්ග අනතුරක් වූ අවස්ථාද දුලභ නැහැ.

මේ වාහන පදවන්නන් අතර ඇතිවන තරඟය පිළිබඳ වෛද්‍ය විද්‍යාත්මක පසුබිමකුත් තියෙනවා. අපි කවුරුත් අන් අයට වඩා ඉදිරියෙන් ඉන්න ආසයි. එය සරල ප්‍රාථමික ආශාවක්. වාහන පැදවීමේදීත් මේ තත්වය එසේමයි. පිටුපසින් වාහනයක් පැමිණ ඉස්සර කිරීමට යෑමේදී මෙය රියදුරන් දෙදෙනාගේම මනස තුල වැඩ කරන්න පටන් ගන්නවා. එවිට ඔවුන් දෙදෙනාටම මගීන්, අන් වාහන, පයින් ගමන් කරන්නන්, තමන්ගේම ජීවිතය පවා අමතක වී උන්මාදයෙන් මෙන් තරඟයට පිවිසෙනවා. එය විනාශයකට අත වනන බව අමුතුවෙන් කිව යුතු නැහැ.

ඔබත් වාහනය පදවන විට මේ විදියට විය හැකි නිසා, සැම විට සිහියෙන් සිටින්න. තව වාහනයක් තමා සමඟ තරඟ කරනවායැයි දැනුන වහාම, මා මේ සූදානම් වන්නේ අර මානසික බන්ධනයට හසුවන්නට නේදැයි සිතන්න. ඔබේ කකුලෙන් ඉබේම ඇක්සලේටරය (Accelerator) බුරුල් වේවි. ඔබට කෙතරම් හදිස්සි වුවත් අනික් වාහනයට යන්න ඉද දේවි.

මතක තබා ගන්න. එලෙස වෙනත් වාහනයකට ඉඩ දීමෙන් ඔබේ පෞරුෂත්වයට කිසිම හානියක් වෙන්නේ නැහැ. සැබැවින්ම එලෙස වාහනයකට ඉඩ දිය හැක්කේ, හොඳ පෞරුෂත්වයක් ඇත්තෙකුට පමණයි. 


වාහනයක් පැදවීමේදී අනුගමනය කිරීමට සුදුසු වෙනත් කරුණු කිහිපයක් මෙන්න,
1. සැම විට ආරක්ෂක පටිය පළඳින්න.
2. කිසිදාක බීමත්ව සිටින විට වාහනයක් පදින්නට සිතන්නවත් එපා.
3. ඔබ වෙහෙසට පත් වී නිදිමත විටත්, තරහෙන් සිටින විටත් වාහනයක් පැදවීමෙන් වලකින්න.
4. මාර්ග නීති හා වේග සීමා අනුගමනය කරන්න. ඒවා ඇත්තේ ඔබේම ආරක්ෂාවටයි.
5. සැමවිට ඔබේ අවධානය මාර්ගය මත රඳවා ගන්න. වාහනය තුල සිදුවෙන අන් යමක්, ජංගම දුරකථනයකට පිළිතුරු දීමට අවධානය වෙනස් කලොත් අනතුරක් සිදු විය හැක.
6. වාහනයේ කෑගහන බොහෝ දෙනෙක් හෝ ස්පීකරයේ වැඩි ශබ්දයක් දමාගෙන ගමන් කිරීමෙන් වලකින්න.
7. ඔබගේ රියදුරු බලපත්‍රය, වාහන ලියාපදිංචිය හා රක්ෂණ සහතිකය ගෙන යන්නට අමතක කරන්නට එපා.



මේ ලිපිය, තම වෑන් රථය අනතුරට පත් වී, එහි සිරවී, පිළිස්සී මිය ගිය මාමණ්ඩී සිහි වීම පිණිසත්, ඉක්මණින් ඔහුට මේ සංසාරයේ ස්ත්‍යවබොධයට වාසනාව ලැබීම පිණිසත් අනුමෝදන් කරමි.

ඔබ වෛද්‍යවරයෙක් හමුවෙන්නට ගිය විටදී වෛද්‍යවරයා අසන රෝග විනිශ්චයට අදාල ප්‍රශ්න වලට කොතෙකුත් පිළිතුරු දී ඇති. නමුත් ඔබ පෙරලා වෛද්‍යවරයාගෙන්, රෝගය පිළිබඳ කෙතරම් ප්‍රශ්න අසනවාද?
ප්‍රශ්න අසන්න. සත්‍ය වශයෙන්ම අවශ්‍ය ඕනෑම ප්‍රශ්නයක් අසන්නට ඔබට සෑම අයිතියක්ම තිබේ. අදාල රෝගී තත්වය, ගිලන් වූ ශරීරය සමඟ ගෙදර යන්නේ ජීවත්වන්නේ ඔබයි, වෛද්‍යවරයා නොවේ.


මේ ප්‍රශ්න ඔබට වෛද්‍යවරයා සමග සුහදතාවයක්, මිත්‍රත්වයක් හා විශ්වාසනීයත්වයක් වර්ධනය වීමටත් එමගින් සාර්ථකව වෛද්‍ය ගැටලුව සාකච්චා කිරීමටත් උදව් වේ. රෝගය පිළිබඳව වෛද්‍යවරයාගෙන් ඔබ ඇසිය යුතු ප්‍රශ්න පිළිබඳව කල් ඇතිව සූදනම් වී පැමිණීම වැදගත්ය. වෛද්‍යවරයාට පැවසිය යුතු තොරතුරු හා ඔහුගෙන් දැනගත යුතු කරුණු පිළිබඳව කල්තියාම කොලයක සටහන් කරගෙන පැමිණීම ඉතා හොඳ පුරුද්දකි. ඒ සෑම ප්‍රශ්නයක්ම ඇසිය යුතු නොවුනත් ඔබට එම ප්‍රශ්න මතක තබා ගැනීමට බෙහෙවින් ප්‍රයෝජනවත් වේවි.
Picture from here.


රෝගය හෝ රෝග ලක්ෂණ පිළිබඳ ඇසිය හැකි ප්‍රශ්න,
මට හැදිල තියෙන ලෙඩේ මොකක්ද?
මේ ලෙඩේ හැදීමට හේතු මොනවද?
මේ ලෙඩේ ගැන තව පැහැදිලි කරන්ට පුලුවන්ද? රූපයකින් පෙන්නන්නට පුලුවන්ද?
මේ ලෙඩේ බරපතලද?
මගෙන් කාටවත් මේක බෝවිය හැකිද? කොච්චර කල් යනකල් බෝවීමේ හැකියාව තියනවද?
මේක නිසා මම පරිස්සම් වෙන්න ඕනෙ කොහොමද? හොඳ වෙනකල් කන්නට නුසුදුසු ආහාර මොනවාද?
මට ආපහු පාසැල් යන්න හෝ වැඩට යන්න පුලුවන් කවද්ද?
මේ ලෙඩේ ආපහු හැදීමෙන් මම ආරක්ෂා වෙන්නෙ කොහොමද?

Picture from here

බෙහෙත් පිළිබඳ ඇසිය හැකි ප්‍රශ්න,
මේ බෙහෙතෙන් මොනවද වෙන්නෙ?
කොච්චර කල් මම බේත ගන්න ඕනැද?
මම මේක ගත්තෙ නැත්නම් මොනව වෙයිද?
මේ බෙහෙතෙ අතුරු එලයන් මොනවද?
හදිස්සියෙවත් මට බෙහෙත් වරුවක් මග ඇරුනොත් මොනවද කරන්නෙ?
මේ බෙහෙතෙන් ප්‍රථිඵලයක් නැති බව දැනුනොත් මම තව කොච්චරකල් ඒකම ගන්න ඕනැද?


පරීක්ෂණ පිළිබඳ ඇසිය හැකි ප්‍රශ්න,
ඇයි මේ පරීක්ෂණය කරන්නෙ?
මේ පරීක්ෂණ නොකලොත් එයින් ඇති බලපෑම මොකක්ද?
මේ පරීක්ෂණයේ වෙන්න පුලුවන් අනතුරු මොන්වාද?
මට රිදෙයිද? වේදනාව අඩු කරන්න මොනවත් නැද්ද?
මේ පරීක්ෂණය මෙතනම කරන්න පුලුවන්ද. නැත්නම් වෙනින් රසායනාගාරයක්/රෝහලක් වෙත යා යුතුද?
මේ පරීක්ෂණයේ අතුරු එලයන් මොනවද?
මම පරීක්ෂණයට සූදනම් විය යුත්තේ කොහොමද?
ප්‍රථිඵල මොනවා වුනොත්ද මම නැවත දැන්විය යුත්තේ?


රෝගී පරීක්ෂාව අවසානයේ වෛද්‍යවරයා ලබා දෙන උපදෙස් වලට අමතරව ඒ පිළිබඳ යම් සැකයක් ඇතිනම් පැහැදිලි කර ගැනීම සඳහා ප්‍රශ්න ඇසීමට ඔබට පූර්ණ අයිතියක් ඇත. ඔබ අසන ප්‍රශ්නයෙන් උරණ වන වෛද්‍යවරයා හොඳ වෛද්‍යවරයෙක් නොවේ.


වෛද්‍ය-රෝගී හමුවකදී, සායනයකදී හෝ රෝහලකදී සිටින වඩාත්ම වැදගත් පුද්ගලයා වන්නේ ඔබයි, වෛද්‍යවරයා නොවෙයි. වෛද්‍යවරයාගේ මූලික අරමුණ විය යුත්තේ රෝගියා හා ඔහුගේ ඥාතීන් සෑහීමකට, සතුටට පත් කිරීමයි. ඔහුට රෝගියා කරදරයක් නොවේ. මන්ද යත් ඔහු ජීවත්වන්නේ රෝගියාට සුවසෙත සැලසීමට බැවිනි.
Picture from here


ඔබ ප්‍රශ්න අසන විට තව තවත් රෝගය ගැන අවබෝධය වැඩි වේවි. රෝගය පිළිබඳ අවබෝධය, එය ඉක්මනින් පාලනය කිරීමටත් ඉදිරියේදී පරිස්සම් වීමටත් හේතු වේවි.

ව්‍යායාම (Exercise)

ලියුවේ Unknown May 16, 2010 1 comments

ව්‍යායාම කිරීම ඇඟට හොඳයි කියා ඔබ නොයෙකුත් විටදී අසා ඇති. ඒත් දන්නවද ව්‍යායාම කිරීමෙන් ඇඟට නියම සුව ගතියකුත් දැනෙනවයි කියා? සමබර ව්‍යායාම වල යෙදීම මගින් සිරුරේ ශක්තිය ප්‍රශස්ත මට්ටමකට පත් කරමින්, mood එක නැත්නම් මනෝභාවය වැඩි කිරීමටත් හේතු වෙනවා.

ව්‍යායාම කිරීමෙන් ලැබෙන අනිකුත් ප්‍රතිලාභ,
* ව්‍යායාම සිරුරේ සෑම තැනකටම,(හිතත් ඇතුලුව ) ප්‍රයෝජනයක් සලස්වනවා. ව්‍යායාම නිසා ශරීරයේ නිපදවන Endorphins වැනි රසායනික ද්‍රව්‍ය කෙනෙකුගේ සතුටු සාමකාමී බව වැඩි කරවනවා, සුවසේ නිදා ගැනීමට සලස්වනවා. තමන් ගැන හීනමානයෙන් හා කනස්සල්ලෙන් සිටින පුද්ගලයන්ටද ව්‍යායාම උදව් වෙනවා, ස්වයං කෞශල්‍යය පිළිබඳ විශ්වාසයකුත් ඇති කරනවා.
* ව්‍යායාම ඔබව තවත් ලස්සන කරනවා. ඒ වැඩිපුර තියෙන ශක්තිය දහනය වී, පේශීන් වර්ධනය වී ශක්තිමත් බවක් පෙන්වීමෙන්.
* ව්‍යායාම තරබාරුවට නොවරදින බෙහෙතක්. ව්‍යායාම කොට බර නිසි අගයක පවත්වා ගැනීම දියවැඩියාව, අධික රුධිර පීඩනය ආදී රෝග වැළඳීමෙන් ආරක්ෂා කරනව.
* වයසට ගිය විටත් සිරුර හොඳින් පවත්වා ගැනීමට දැන් ඔබ කරන ව්‍යායාම හේතු වෙනව. මේක දැන් එච්චර නොතේරුනත් විශ්වාස කරන්න, ඔබේ සිරුර ඒ කාලෙදී ඔබට ස්තුති කරාවි. ගැහැණුන්ට විශේෂයෙන් වයසට ගියාම හැදෙන්න පුලුවන් අස්ථි රෝග වලින් වැලකීමට තරුණ කාලයේදී අස්ථි වලට බර දරාසිටීමේ ව්‍යායාම කර තිබීම ඉතා වැදගත්.

ව්‍යායාම කිරීමට උපදෙස් -
* රූපවාහිනිය බලන විටත් ව්‍යායාම කරන්න පුලුවනි. එක තැන දිවීම හෝ රිද්මයානුකූල ව්‍යායාම (Aerobics) මේ සඳහා උදාහරණයි.
* ගොඩනැගිල්ලක ඉහළ තට්ටුවකට නගින විට හැකි තාක් තරප්පු පෙළ (stairs) භාවිතා කරන්න. (සෝපානය වෙනුවට )
* ව්‍යායාම කරන්නට යෑමේදී තවත් යාලුවෙක් හවුල් කර ගන්න.
* ඇඟ වෙහෙසී ව්‍යායාම කිරීමට සිදුවන ක්‍රියාකාරකම්/සමිති වලට සම්බන්ද වන්න.
* ව්‍යායාම වීඩියෝ පටයක් බලන්න- සමහර ඒවා බොහොම විනෝදජනකයි.
* ඔබට සුරතල් බල්ලෙක් ඉන්නව නම්, එයත් එක්කගෙන දුර ඇවිදින්න යන්න- දෙදෙනාටම හොඳ ව්‍යායාමයක්.

* ප්‍රීති සාදයක නටන්නට සිදු වුවහොත්, පුලුවන් තරම් වෙලා නටා විනෝද වන්න.
* ගෙදර වැඩපළ වලදී උදව් වන්න. විශ්වාස කරන්න, ගේ/මිදුල අතුගෑම, රෙදි සේදීම පහසුවෙන් කරන්නට පුලුවන් හොඳ ව්‍යායාමයි.
* මතක් කරලා ව්‍යායාමයක් තීරණය කිරීමේදී, ඔබට සතුටු විය හැකි විනෝදජනක එකක් තෝරා ගන්න.



සමබර ව්‍යායාම රටාවක තිබිය යුතු අංග කිහිපයකි. ඒවා නම් ස්වායු ව්‍යායාම(aerobic exercise), කාය බලය දියුණු කිරීමේ ව්‍යායාම(strength training) හා නම්‍යශීලීතාවය ඇති කරනා ව්‍යායාම(flexibility training) යන ත්‍රිත්වයයි. ඒවා පිළිබඳ තවත් විස්තර පසුව ගෙන දෙන්නම්.

1. සමහරක් විට කවුරුන් හෝ ඔබට කියා ඇති කුරුලෑ ඇති වන්නේ හොඳින් මුහුණ සෝදන්නේ නැති විටයි කියලා, නමුත් මේක වැරදියි.
2. සමහර අය හිතනව කුරුලෑ බෝ විය හැකියි කියලා, මේකත් වැරදියි.
3. ලිංගිකව ස්වයං වින්දනයේ යෙදෙන අයට වැඩිපුර කුරුලෑ එනවයි කියන එකේ කිසිම සත්‍යයක් නැහැ.
4. වෛද්‍යවරයාට කියා නියම කරවා ගත හැකි කුරුලෑ වලට අදාල ප්‍රතිකාර ඖෂධ කීපයක්ම තියෙනවා.


අපි බොහෝ දෙනෙකුට තරුණ කාලෙදි කුරුලෑ (Acne/pimples) හදෙනව. සමහරක් මැදිවියේ කට්ටියටද කුරුලෑ හදෙන්න පුලුවන්. කුරුලෑ කෙටි කාලයක් පවතින්න පුලුවන් නැත්නම් අවුරුදු කීපයක්ම තියෙන්නත් පුලුවන්. කුරුලෑ තදින් වලඳුනොත්, සමේ කැළැල් ඇතිවෙනවා, නමුත් නිසි ප්‍රතිකාර මගින් මෙය වලක්වා ගත හැකියි.



කුරුලෑවක් යනු කුමක්ද?

සමේ ඇති ස්වේද ග්‍රන්ථි (sebaceous glands) තුල වැඩිපුර ස්වේදය (sebum) නිපදවීම හෙතුවෙන් එම ග්‍රන්ථිය තුලින් පැන නගින කෙස් ගස් (hair) මැරෙනවා. ග්‍රන්ථිය තුල හිරවන ස්වේදය හා සෛල සමග අවට ඇති සමද ආසාදිත තත්වයකට පත්වෙනවා. අවසානයේදී එම ග්‍රන්ථිය සුදු රුධිරාණු හා බැක්ටීරියාවන්ගෙන් පිරී සැරව කුහරයක් බවට පත් වෙනවා. මෙසේ ඇති වූ සැරව පිරි කුරුලෑව කඩා නොදැමුවහොත් බොහෝ විට ඉබේටම පුපුරා ඉවත් වෙනවා. ටික දිනකින් සම යළි ස්වාභාවික තත්වයට පත්වෙනවා.

  • ස්වේදය සමට වහාම යතින් එකතු වුනොත්, සුදු පැහැ ගෙන සුදු බිබිලි ඇතිවෙනවා. (whiteheads)

  • සිරවුනු ස්වේද නාල පිම්බී අරෙන්නට පුලුවන්, එතකොට, එතන කලු පැහැ ගන්වෙනවා (blackheads), ඒ සිරවුනු ස්වේදය හා ප්‍රෝටීන නිසායි. කුණු නිසා නොවේ.

  • මෙම බිබිලි ඉදිමී රතු වී ආසාදනය වෙන්නේ එහි බැක්ටීරියා වර්ධනය වන්නට පටන් ගත් විටයි. (papules)

  • සමහර ඉදිමුණු තැන් සැරව වලින් පිරී ගොස් සැරව බිබිලි ඇතිවෙනවා. (pustules)

එහෙත් කලාතුරකින් සමහර කුරුලෑ සමේ ගැඹුරෙන් පිහිටා ඇත්නම් එසේ නොවේ. එවිට එය තරමක් විශාල සැරව ගෙඩියක් බවට පත්වෙනවා. එසේ වුවොහොත් සමහරවිට එය කුඩා සැත්කමක් මගින් කපා ඉවත් කල හැකියි.
කුරුලෑ බොහෝ විට දකින්ට ලැබෙන්නේ මුහුණ, බෙල්ල, පිට, පපුව, හෝ අත් වලයි.
කුරුලෑ වලින්ම පමණක් විශාල හානියක් නොවුවත් කුරුලෑ තදින් වලඳුනොත්, සමේ කැළැල් ඇතිවෙනවා, නමුත් නිසි ප්‍රතිකාර මගින් මෙය වලක්වා ගත හැකියි.


කුරුලෑ ඇති වීමට හේතුව කුමක්ද?
කුරුලෑ ඇති වීමට හේතුව හරියටම කියන්න අමාරුයි.
‍යෞවනයන්ට කුරුලෑ ඇති වීමේ ප්‍රධානම හේතුව බොහෝවිට, ‍යෞවනයට පත්වීමේදී ඔවුන්ගේ හෝමෝන (hormones) පද්ධතියේ ඇතිවන උද්දීපනයයි. මෙම වෙනස්වීම නිසා සමේ ස්වේදය නිපදවීම වැඩිවී සම වඩාත් තෙල් ගතියක් ඇති කරනවා.
පවුලේ වෙන කාට හෝ කුරුලෑ ඇත්නම් ඔබටත් තිබීමේ හැකියාව වැඩි වෙනවා.
  • රූපලාවන්‍ය සඳහා යොදා ගන්නා තෙල් සහිත ද්‍රව්‍ය

  • සම තදින් ඇතිල්ලීම

  • මානසික අසහනය

  • නොමේරූ කුරුලෑ කැඩීම හෝ මිරිකීම

  • පරිසර දූෂණය හා ඉහළ ආර්ධතාවය

  • ඔසප් වීමේදී, උපත් පාලන පෙති ගැනීමේදී/නැවැත්වීමේදී ඇතිවන හෝමෝන වෙනස

කුරුලෑ වැඩිවීමට වෙනත් හේතුයි.


කුරුලෑ පිළිබ්ඳ මිත්‍යා විශ්වාස බොහෝමයි.
  • සමහරක් විට කවුරුන් හෝ ඔබට කියා ඇති කුරුලෑ ඇති වන්නේ හොඳින් සෝදන්නේ නැති විටයි කියලා, නමුත් මේක වැරදියි. කලු ලප අතිවෙන්නේ කුණු නිසා නෙවෙයි. තදින් ඇතිල්ලීම කුරුලෑ තවත් වැඩි කල හැකියි.

  • බොහෝ දෙනෙක් කියනවා තෙල් සහිත ආහාර කුරුලෑ ඇති කරනවා කියලා, නමුත් චොකොලට්(chocolate) , මේද ආහාර (fatty foods) වලින් කුරුලෑ ඇතිකරනවයි කියා පිලිගත් සාක්ෂි තවම නැහැ. සමහර සමීක්ෂණ වලදී ඉහළ ශක්තිජනක, කෙඳි අඩු ආහාර කුරුලෑ උත්සන්නවන බව පෙන්වුවත් මෙය බොහෝවිත ආහාරයේ ශක්තිය ඉක්මනින් නිදහස් වීමේදී ඇතිවන හෝමෝන වෙනස නිසා බවයි පිළිගැනෙන්නේ.

  • සමහර අය හිතනව කුරුලෑ බෝ විය හැකියි කියලා, මේකත් වැරදියි. කාටවත් කුරුලෑ බෝ වෙන්නටත්, බෝ කරන්නටත් බෑ. කුරුලෑ ඇති කෙනෙක් (ආදරවන්තයා කියල කියමුකෝ) සිප ගත්තයි කියලා කුරුලෑ ඔබට බෝ වන්නේ නෑ. කුරුලෑ ඇතිවන්නට බැක්ටීරියාවන් හේතු වුවත්, මේවා සමේ ස්වාභාවිකව ජීවත් වන, වෙනත් බොහෝ වෙලාවට "අහිංසක" බැක්ටීරියාවනුයි.

  • ලිංගිකව ස්වයං වින්දනයේ යෙදෙන අයට වැඩිපුර කුරුලෑ එනවයි කියල ඔබ අහල තියෙනවද? එහි කිසිම සත්‍යයක් නැහැ. ඒත් මානසික පසුතවීම, අවිවේකීභාවය, තරඟකාරී ක්‍රීඩා සමග කුරුලෑ ඇති වීමේ සම්බන්දයක් තියෙනවා. ස්ව්‍යං වින්දනය පිළිබඳව ඔබ බියටත් පසුතැවීමටත් පත්වී සිටී නම් සමහර විට එය කුරුලෑ ඇතිවීමට බලපෑ හැකියි. ඒත් මෙය ඔබ අනිවාර්යයෙන් දත යුතුයි, ලිංගික ස්ව්‍යං වින්දනයත් කුරුලෑ ඇතිවීමත් යන දෙකම යොවුන්වියේ නිරෝගි සෞඛ්‍ය සම්පන්න අයට ඇතිවන ස්වාභාවික සංසිද්ධි දෙකක්. ඒ දෙකම පිළිබඳව ඔබ පසුතැවිල්ලට පත් විය යුතු නැහැ.


කුරුලෑ තිබෙන බොහෝ දෙනෙක් එයට පොඩ්ඩක්වත් කැමති නැහැ. සමහරුන්ට එය ලජ්ජාවට කාරණයක්, සමහරුන්ට මානසික කනස්සල්ලට පවා පත් වීමට හෙතුවක්. ඔබ එතරම්ම එය ගැන වද වෙනවා නම්, එය වෛද්‍යවරයාට පවසන්නට මැලි වන්නට එපා. සුව කිරීමට වඩාත් ප්‍රභල ඖෂධ එවිට භාවිතා කරාවි.


කුරුලෑ යෞවනයේ රෝගයක්, බොහෝවිට එය වයසින් වැඩිවන විට ඇරී යනවා. සාමන්‍යයෙන් කුරුලෑ ඇතිවන කාලය අවුරුදු පහක් පමණ, නමුත් සමහර විට මෙය අවුරුදු ගණනක් දිගට පැවතිය හැකියි.


කුරුලෑ අඩුකර ගැනීමට ප්‍රතිකාර උදව් කර ගත හැකියි, නමුත් ප්‍රතිකාරය සාර්ථක වනවාදැයි බැලීමට මාස දෙකක් වත් ගත වෙනවා. තවද ප්‍රතිකාරය අවම වශයෙන් මාස හයක් වත් ගැනීමට සිදුවේ. ප්‍රතිකාර මුහුනේ කැළැල් අඩුකිරීමට හේතුවේ.
එක් ප්‍රතිකාර ක්‍රමයකින් ඵලක් නැත්නම්, නැවත වෛද්‍යවරයා කරා ගොස් වෙනත් ප්‍රතිකාරයක් යොදා බැලීම සුදුසුයි.

බොහෝ විට මේ සඳහා ඔබේ සාමාන්‍ය වෛද්‍යවරයාටම ප්‍රතිකාර කල හැකි නමුත් චර්ම රෝග විශේෂඥ (dermatologist) වෛද්‍යවරයෙකුට යොමු කිරීමට හේතු,
  • ඉතා තදබල ලෙස පැතිරුණු කුරුලෑ තිබුනොත්

  • කුරුලෑ නිසා සම කැළැල් වීමේ අවදානමක් තිබුනොත්

  • ප්‍රතිකාර ක්‍රම කීපයක් බලා තවමත් සුවයක් නොතිබුනොත්

  • කුරුලෑ ඇතිවන්නෙ ආසාත්මිකතාවයක් නිසා නම්


නිවසේදී වෙද-හෙදකම්,
  • මනා ශරීර ස්වස්ථතාව - කුරුලෑ ඇති ප්‍රදේශය හොඳින් සබන් යොදා දවසට කිහිපවරක් සේදීම.

  • අලුත් පළතුරු වර්ග හා එළවළු වර්ග වැඩිපුර අනුභව කිරීම.

  • වේදනාකාරී කුරුලෑවක් ඇති වූ විට එය උණු වතුරින් තැවීම.


සම නීරෝගීව තබා ගැනීමට ඔබටම කල හැකි දේ වන්නේ,

  • ඔබේ සම පරිස්සමින් පිරිසිඳු කරන්න. සමහරුන් තදින් මැදීමෙන් කලු ලප, තෙල් ඉවත් කිරීමට ගන්නා උත්සාහය නුසුදුසුයි.

  • කුරුලෑ ඇල්ලීමෙන් වලකින්න. ඒවා මිරිකීම/කැඩීම නොකල යුතුයි.

  • සම අව්වට පිච්චීම අවම කරන්න, විශේෂයෙන්ම සමහර ඖෂධ වර්ග අව්වට සම පිච්චීම වැඩිකරයි.

  • පරිස්සමින් රැවුල කැපීම (shaving) සිදුකරන්න. එලෙක්ට්‍රොනික් හෝ සේෆ්ටි රේසර්(electronic/safety razors) භාවිතය වඩාත් සුදුසුයි.

  • තෙල් රහිත රූපලාවන්‍ය ද්‍රව්‍ය භාවිතා කරන්න.

ඔබේ වෛද්‍යවරයාට මේ ගැන තවත් තොරතුරු සැපයිය හැක.

වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර මොනවාද?
කුරුලෑ වලට අදාල ප්‍රතිකාර ඖෂධ කීපයක්ම ඇත. ඔබට ලැබෙන ප්‍රතිකාරය කුරුලෑ වල තදබල බව අනූව තීරණය වේ.
ප්‍රතිකාර කුරුලෑ තත්වය බොහෝ දුරට මැඩපවත්වයි. නමුත් එය ක්‍රියාත්මක වීමට සති 8ක් වත් ගත වේ.

වෛද්‍යවරයා නිර්දේශ කල හැකි ඖෂධ,
බෙන්සොයිල් පෙරොක්සයිඩ් (Benzoyl Peroxide)
ජෙලි, ක්‍රීම් හෝ දියර ලෙස ඔසුහල් වලින් ලබා ගත හැක. පාවිච්චි කර බැලීමට සුදුසු පලමු ඖෂධයයි. සියයට 2.5 හෝ සියයට 5 සාන්ද්‍රණයෙන් ලබා ගත හැකි මෙය සබන් යොදා සෝදා, සම වියලා එය මත දිනපතා නින්දට යාමට පෙර ආලේප කල යුතුයි.

ප්‍රතිජීවක (Antibiotics)
කුරුලෑ සඳහා තවත් ප්‍රත්‍යක්ෂ ඖෂධයකි. මුඛයෙන් කරල් හෝ පෙති වශයෙන්ද, දියර හෝ ක්‍රීම් ලෙස සමෙහි ආලේපයටද ලබා ගත හැක.

ට්‍රෙටිනොයින් (Tretinoin)
හොඳ ප්‍රතිඵල ලබා දෙන ඖෂධයකි. දවසට වරක් ආලේප කරන ක්‍රීම් වර්ගය ඇස්, මුඛය හා නාසය තුල ආලේප කිරීම නුසුදුසුය. මෙය ආලේප කර තද අව්වට නිරාවරණය නොවිය යුතුය.

අයිසොට්‍රෙටිනොයින් (Isotretinoin)
ඉතා තදබල ලෙස පැතිරුණු කුරුලෑ ඇති අයට පමණක් වෛද්‍ය උපදෙස් මත ලබා දේ.

References,
Guidelines of care for acne Vulgaris management
emedicine - Acne Vulgaris
Medscape - Acne Resource centre
Acne Vulgaris wikipedia

අප බොහෝ දෙනෙක් හුස්ම ගන්නේ නොදැනුවත්වම වාගේයි.ඇස් පිය ගහනව වගේ, ගිලිනව වගේ - අපි ඒ ගැන කිසිම සිතිවිල්ලක් යොදවන්නේ නෑ. නමුත් මොහොතකට හිතන්න ඔබට හැම හුස්මක් ගන්නටම බොහොම උත්සාහයක් දරන්නට සිදුවුවහොත්, අන්න එයයි ඇදුම රෝගියෙකුගේ ජීවිතය.

ඔබට ඇදුම අත්නම්, එය උත්සන්න වූ විට, අත්තටම හුස්ම අල්ලන්න බැරි වන්නට පුලුවන්. ඇදුම සෑදීමේ ආසාත්මිකතාව අති කරන (මල් රෙණු, දූවිලි, පිහාටු කෙඳි, කරපොතු බෙටි, වී කුඩු, පින්න ) වැනි කුඩා අංශු නිසා ශ්වසන මාර්ග ඉදිමී හකිලෙන්නට පටන්ගැනීම පෙනහළු තුලට වාතය අතුලු වීම සීමා කරනව. සමහර කට්ටිය මේක බටයකින් හුස්ම ගන්නව වගේ කියනව, හරියට මාලුවෙක් ගොඩදි හුස්ම ගන්න හදනව වගේලු.

from here


ලංකාවේ ඇදුම රෝගීන් ගනන ලක්ෂ පහකට ආසන්නයි, මුලු ලෝකයේම මිලියන 300කට මේ දරුණු, දිගු කාලීන රෝගය අතියි විශ්වාස කෙරේ. ඒ වුනත් සුභාරංචිය වන්නේ මෙයට ප්‍රතිකාර කිරීමට නිර්දේශ හා නිශ්චිත බෙහෙත් දැන් සොයා තිබීමයි.
ඇදුම නිර්ණය කිරීමේ ප්‍රධාන රෝග ලක්ෂනය හුස්ම පිටකිරීමේදී ඇති වන "රාං රූං"ශබ්දයයි. මීට අමතරව, හුස්ම පිටකිරීමේ අපහසුව, හතිය, කස්ස හා රෝගය උත්සන්න වූ විට කතා කරන්නට පවා නොහැකිවීම දැකිය හැකියි.

ඇදුම රෝගය මුල් වරට ඇති වූ විට නිවසේදී ප්‍රතිකාර කිරීම නුවණට හුරු නැත. වහාම වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර ලබා ගත යුතුය. ඔබෙ වෛද්‍යවරයා රෝග විනිෂ්චය කොට සුදුසු බෙහෙත් වර්ගයක් නියම කරාවි. වැලඳි ඇත්තේ ඇදුම බව සොය ගත් පසුව නිවසේදීම ප්‍රතිකාර කිරීම වදගත් වේ. රෝග ලක්ෂණ මතු වූ වහාම ප්‍රතිකාර ගන්නේ නම් රෝගය ඉක්මනින් සුව කර ගත හැකිය.

ඇදුම සෑදුනු රෝගියෙක් නිදි කර තැබීමට වඩා වාඩි කර තැබීම හුස්ම පිට කිරීම පහසු කරවයි. රෝගියා කලබල වීම රෝගය උත්සන්න කරවයි. එනිසා රෝගියා මෙන්ම පවුලේ අන් අයද සන්සුන් කල යුතුය.
ඇදුම රෝගය වැලඳීමට තුඩු දෙන රෝග කාරක (සුරතල් සතුන්, නිවසේ දූවිලි, පින්න, සිගරට් දුම්) වලට රෝගියා නිවාරණය වීම වැලක්වීමට පියවර ගැනීමද ප්‍රතිකාරයේ වැදගත් කොටසක්.

නිසි පරීක්ෂණ වලින් අනතුරුව වෛද්‍යවරයා නියම කරන ප්‍රතිකාර පෙති හෝ කරල් ලෙසද නත්නම් ආග්‍රාහක ලෙසද විය හැක.
ඇදුම උත්සන්න වූ විට ඔක්සිජන් වායුව හා ආග්‍රාහක ඖෂධ නෙබියුලයිසර් යන්ත්‍රයක් මගින් ලබා දීම හෝ ඖෂධ කෙලින්ම ශිරා මගින් රුධිරයට එක් කල හැක.

නිතිපතා නියම කල ප්‍රතිකාර එලෙස ගනීම වැදගත් වේ. ඇදුමට ඉක්මන් ප්‍රතිකාර නොකලහොත් කල් යන විට පෙනහලු හා ශ්වසන නාලවල සුව කල නොහැකි ආබාධ ඇතිවිය හැක.

ඇදුමට ඔබ පාලනය කිරීමට නොදී, ඔබ ඇදුම හොඳින් පාලනය කරන්නට පුරුදු වන්න.

from here.

ඉක්කාව(hiccups) දැකල නැති කෙනෙක් ඉන්නවද?
ජිවිතයේ කවද හරි අපි හමොටම ඉක්කාව කිහිප වරක් සෑදී ඇති. විටෙක එය එතරම් අපහසු දෙයක් නොවුවත්, සමහර විට එය සමාජය ඉදිරියේ ලජ්ජා උපදවන සුලු තත්වයකට පත් වේ.

Image from

ඉක්කාවක් හදෙන විට අත්තටම වෙන්නෙ මොකක්ද කියල දන්නවද?

අපේ ශරීරය උර කුහරයෙන් උදර කුහරය වෙන් කරන්නෙ මහා ප්‍රාචීරය නම් පේශිමය බිත්තියකිනුයි. ඒ බිත්තියට සපයෙන ස්නායුව හදිස්සියෙවත් උත්තේජනය වුනොත් එය එකවර වේගයෙන් හා තදින් හැකිලෙනවා. එතකොට බඩ පිම්බී හුස්ම වේගයෙන් ඇතුලට ඇදෙනව, එතකොට්යි "ඉක්" ශබ්දයක් මතුවන්නෙ. ඒ නිසා ඉක්කාවේදී දෝශය තියෙන්නේ මහා ප්‍රාචීරයේ මිසක් උගුරේ නොවේ.

Image from
ඉක්කාව ඇති වීමට හේතු මොනවාද?
නිතර නිතර හදෙන සුලු වෙලාවක් පවතින ඉක්කාව එතරම් ගනන් ගත යුතු දෙයක් නොවේ. මහා ප්‍රාචීරයේ ඇතිවන සුලු උත්තෙජනයක් එයට හෙතු විය හැකියි. එවා බොහොම ඉකමනින් ආහාර ගැනීම, රස්නය වැඩි හෝ සැර දෙයක් කෑම, තදින් සිනාසීම හෝ ඇඬීම, කෂණික බීම නිසා ඇතිවේ.
එහෙත් සමහර විට මහා ප්‍රාචීරය අවට පිහිටි ඉන්ද්‍රියයන් වන පෙනහලු සහ එහි කවරය වන ප්ලූරාවට වැළඳෙන ආසදනයන් නිසාද මහා ප්‍රාචීරය උත්තෙජනය වී දිගින් දිගටම ඉක්කාව වැළඳීමට පුලුවන. සමහර විට ආහාර මර්ගයේ, ආමාශයේ, අක්මාවේ මෙන්ම පිත්තාශයේ රොගභාධයන් නිසාද ඉක්කාව වලඳීමට හැක.
ගර්භනී මව්වරුන්ට ඉක්කාව ඇති වීමට ප්‍රධාන හේතුව ගර්භනී උදරය නිසා ඉන්ද්‍රියයන් මහා ප්‍රාචීරය දෙසට තෙරපීමයි.
කලාතුරකින් මොලයේ අතිවන ආබාධ නිසාද ඉක්කාව අතිවේ.


දුම් උරන්නන්ට හා මත් පැන් බොන්නන්ට වැඩියෙන් ඉක්කාව හදෙනවයි කියන්නෙ අත්තද?
ඔව්. ඔවුන්ට හා විශේෂයෙන් තෙල් බැදුම් සහිත ආහර ගත් පසු ඉක්කාව ලෙහෙසියෙන් ඇති විය හැක.


සාමාන්‍ය ඉක්කාවක් හැදුනු විට " ඉක්කයි මායි ගාලු ගියා, ඉක්ක දාලා මං ආවා" කියල හුස්ම අත හරින්නෙ නතුව දිගටම කියාගෙන කියාගෙන යන්න කියල අපේ අම්මා පොඩි කාලෙදි කියනව මට මතකයි. එහි අත්තක් තියනවද?
නොයෙක් ආකාරයේ ප්‍රතිකාර ක්‍රම ඉක්කාවට තියෙනවා. හුස්ම නොගෙන හැකි තරමක් දුරට අල්ලා සිටීම එකක්." ඉක්කයි මායි ගාලු ගියා, ඉක්ක දාලා මං ආවා" කීමෙදීත් එකේ සිට සියයට ගනන් කිරිමේදිත් සිදුවෙන්නෙ හුස්ම නොගෙන හුස්ම අල්ලා සිටීමයි.
Image from

සමහර අය වතුර බොනව. සමහර අය සීනි අල්ලක් කටේ දාගන්නවා, කඩදාසි බෑගයක් මූනේ දගෙන ඊට ආශ්වාස ප්රාරශ්වාස කරනවා. මේ හම දෙයක්ම හරි නොගියොත් කරන්න දේවල් තමයි,
1) දිව එලියට ඇද ටික වෙලාවක් අතින් අල්ලාගෙන සිටීම.
2) ඇස් දෙක පියා ගෙන ඇස් මත ඇඟිල්ල තබා තද කරන්න.
මේ හමදෙයකින්ම සිදු වන්නේ අපේ ශ්වසනය පාලනය කරන 10 වන කපල ස්නායුව (Vagus nerve) උත්තේජනය කිරීමයි. එමගින් ඉක්කාව පාලනය විය හැක. ආශ්වාස මගින් මහා ප්‍රාචීරය එක දිගට ඇදී පවතින නිසා ඉක්කාව ඇතිවීම වැලකිය හැක. එනිසා ඔබගේ අම්මාගෙ ක්‍රමයේ යම් විද්‍යාත්මක පදනමක් තියනවා.
තවදුරටත් ඉක්කාව පවතුනොත් වෛද්‍යවරයෙකුට පමනක් කල හකි ප්‍රතිකාර Carotid Sinus Massage සහ ඖශධ භාවිතය (Chlorpromazine) හෝ බැරිම තැනකදී සැත්කමක් මගින් මහා ප්‍රාචීරයට සපයන ස්නායුව (Phrenic nerve) කපා දැමීමයි.

උපත

ලියුවේ Unknown May 1, 2010 0 comments


සිංහලෙන් අලුත් blog අඩවියක් නිර්මානය කරන්නට සිතුවෙමි. මෙය එහි කුලුඳුල් ප්‍රයත්නයයි.


මෙහි විවිධ ලෙඩ රෝග ගැන මෙන්ම වෛද්‍ය විද්‍යාවට සම්බන්ද මහජනයාට වැදගත් වන අන් කරුනුද අඩංගු කිරිමට බලපොරොත්තු වෙමි.


වැඩි විස්තර ඉදිරියෙදී...

මම... (About me)

කියවනයකට එකතු කරන්න

subscribe in a reader